Auditieve ondersteuning en grotere letters op beeldscherm

Austerlitz, 25 juni 2009 - Instituut Computype, ontwikkelaar van de succesvolle webgebaseerde typecursus TypeTopia, heeft in opdracht van eduVIP een typecursus ontwikkeld voor mensen met een visuele beperking. eduVIP is een project van de onderwijsinstellingen voor visueel beperkte leerlingen, Bartiméus, Sensis en Visio. Met eduVIP geven deze onderwijsinstellingen ondersteuning bij onderwijs aan leerlingen en studenten met een visuele beperking. Na het grote succes van de online typecursus TypeTopia - gebaseerd op gaming - ontwikkelde Computype eerder al een dyslexieversie. Voor eduVIP ontwikkelde het bedrijf nu twee versies van de webgebaseerde en platformonafhankelijke typecursus, een voor slechtziende en een voor blinde leerlingen.

Henk Snetselaar, Projectleider eduVIP en docent bij Bartiméus Onderwijs: "Net als voor iedereen is het ook voor visueel beperkte leerlingen van groot belang goed te leren typen om zo met een computer om te kunnen gaan. De nieuwe typetraining is een volledige cursus typen: van het aanleren van de toetsen van het computertoetsenbord tot het opbouwen van een goede typevaardigheid en snelheid. Het typeprogramma is een grote aanwinst voor ons onderwijsaanbod. Leerlingen kunnen nu op een leukere, maar vooral ook efficiëntere wijze een typetraining volgen."

Hotlinks:
- demofilm typetraining
- website eduVIP
- website Kennisnet
- website Computype



Het typeprogramma werkt met veel verschillende oefenwoorden en biedt afwisselende oefenteksten. Er zijn verschillende effectieve kleurenschema's en ook de tekengrootte kan naar wens worden ingesteld. Alle oefenwoorden, oefenteksten en instructies worden door spraak ondersteund. Leerlingen en studenten kunnen daardoor zelfstandig hun typevaardigheid oefenen en toetsenbordvaardig worden. Er is een aparte versie van het programma voor blinden en voor slechtzienden.

Omdat de typetraining al op jonge leeftijd wordt aangeboden bevat de versie voor blinde leerlingen een beperkt woordenboek voor de 'woordopdrachten' zodat de leerlingen de woorden kennen en dan ook kunnen verstaan en spellen. De versie voor slechtziende leerlingen bevat veel meer woorden, ook moeilijke en onzinwoorden. Bij hen wordt er van uit gegaan dat ze van het scherm kunnen werken en is de auditieve ondersteuning een toevoeging die je uitzet als deze storend is of de leerling afleidt.

Snetselaar: "De software moest voldoen aan specifieke eisen voor gebruik door visueel beperkte leerlingen. De introductieles vindt plaats in aanwezigheid van een docent, die helpt bij de houding, het herkennen van bepaalde toetsen en het wegwijs maken in het typeprogramma. Daarna kan de training zelfstandig worden gevolgd. Voorheen kreeg elke cursist apart les van een docent, nu kunnen de leerlingen in groepjes met de koptelefoon leren blindtypen en kunnen de typelessen op school worden ingeroosterd."

De typetraining is opgedeeld in 75 dagopdrachten van ongeveer 20 minuten. De opdrachten worden voorafgegaan door een instructie. De opdrachten zijn in de vorm van een letteropdracht, woordopdracht en zinopdracht. Deze moeten worden ingetypt. De te typen letters, woorden of zinnen verschijnen in een venster en worden ook voorgelezen door de audiomodule. Er is ook een controleregel voor de docent waarop de gehele opdracht te zien is.

Klankzuiver
Romer van Bavel, directeur Computype: "Bij het ontwikkelen van deze typecursus was het een extra uitdaging dat met name in het begin de oefenwoorden klankzuiver moeten zijn. Dat wil zeggen dat het woord een unieke schrijfwijze heeft en dat dat hoorbaar is. Het verschil tussen 'zei' en 'zij' kan alleen worden afgeleid uit de context."

Voor de typecursus is gebruik gemaakt van een woordenboek met 96.000 woorden, die door de audiomodule goed worden uitgesproken. Voor de versie voor blinde leerlingen worden daarvan slechts 6.000 klankzuivere woorden gebruikt. Als de cursisten verder in de cursus zijn en oefeningen krijgen waarbij hele zinnen of alinea's moeten worden getypt, krijgen ze ook oefenwoorden waarbij de schrijfwijze door de context duidelijk wordt. De typecursus voor slechtzienden maakt gebruik van oefenvormen waarbij de te typen woorden in een groot en duidelijk lettertype horizontaal over het beeldscherm scrollen.

Synthetische spraak
In de cursus wordt gebruik gemaakt van Fluency, een synthetische spraakmodule voor het uitspreken van de oefeningen. Het 'audiovangnet' zorgt er verder voor dat als de cursist een verkeerde lettertoets indrukt, er een toon klinkt, waarna een mannenstem de indrukte letter noemt en een vrouwenstem de juiste letter noemt. Ook de plaats van de letters op het toetsenbord wordt door middel van de spraakondersteuning aan de leerling aangeleerd.